Z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje małżeńska wspólność majątkowa (ustawowa), chyba że strony zawarły tzw. intercyzę. Od tego momentu, nabyte przez małżonków przedmioty wchodzą w skład ich majątku wspólnego. Nie ma przy tym znaczenia, czy zakup został dokonany wspólnie, czy przez jedno z nich. To właśnie ten majątek podlega późniejszemu podziałowi pomiędzy małżonków.Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą zaś do majątku osobistego każdego z nich.
Zgodnie z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego należą w szczególności:
1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego oraz majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym.
Jednocześnie każdy z małżonków posiada swój majątek osobisty, który nie podlega podziałowi. Są to przede wszystkim rzeczy nabyte przez małżonków przez ślubem, a także te, które małżonek odziedziczył lub które zostały mu darowane w trakcie małżeństwa.
Co istotne, do podziału majątku wspólnego może dojść dopiero po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Najczęściej ma to miejsce wskutek rozwodu, unieważnienia małżeństwa, czy śmierci jednego z małżonków. W trakcie trwania małżeństwa podział majątku możliwy jest wyłącznie w szczególnych sytuacjach.
We wniosku o podział majątku wspólnego małżonków należy dokładnie wskazać przedmioty (nieruchomości, ruchomości, a także środki zgromadzone na rachunkach bankowych), które podlegać mają podziałowi pomiędzy nich, ich wartość rynkową oraz dowody na poparcie powyższego. W razie sporu pomiędzy małżonkami istnieje możliwość zlecenia wyceny biegłemu rzeczoznawcy.
Dokonanie podziału majątku wspólnego możliwe jest już na etapie postępowania rozwodowego. Wówczas sąd orzeknie o nim w wyroku rozwodowym. Jednakże, aby było to możliwe, muszą zostać spełnione określone warunki. Po pierwsze, w pozwie o rozwód lub
w trakcie trwania sprawy rozwodowej, należy złożyć odpowiedni wniosek o podział majątku wspólnego małżonków. Po drugie, podział majątku w czasie rozwodu nie może spowodować nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce oznacza to, iż małżonkowie powinni być zgodni zarówno co do składników majątku wspólnego, ich wartości, jak i co do sposobu podziału majątku. W przeciwnym natomiast razie, zajdzie konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego (nierzadko skomplikowanego i długotrwałego), co powoduje wspomnianą zwłokę
w postępowaniu.
Należy przy tym pamiętać, iż sąd może dokonać podziału jedynie części majątku, jeżeli rozwodzący się małżonkowie doszli do porozumienia w zakresie podziału tylko niektórych składników majątku.
Koszt wniosku o podział majątku wspólnego
Koszt wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej to 1000 zł. Jeżeli natomiast wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, opłata za wniosek o podział majątku wspólnego wynosi 300 zł.
Podział mieszkania w wyroku rozwodowym – szczególne zasady
Zgodnie z treścią art. 58§2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec o podziale wspólnego mieszkania albo
o przyznaniu go jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Podział mieszkania może nastąpić na trzy sposoby. Pierwszym z nich jest fizyczny podział mieszkania na dwie części. Powstaną wówczas odrębne lokale. Jest to jednak sposób rzadko stosowany ze względu na brak możliwości dokonania takiego podziału w przypadku większości mieszkań.
Drugim sposobem podziału mieszkania jest przyznanie go jednemu z małżonków. W tym przypadku osoba otrzymująca mieszkanie i stająca się jego jedynym właścicielem zobowiązuje się do spłaty byłego małżonka. Spłata ta możliwa jest także poprzez rozłożenie jej na raty. Strony mogą w tym zakresie wypracować własne porozumienie. W sytuacji natomiast braku ów porozumienia, o kwestiach związanych z podziałem majątku rozstrzyga sąd. Orzeka on wówczas o wysokości spłaty na rzecz drugiego małżonka, a także o sposobie jej uiszczenia.
Kolejnym sposobem podziału mieszkania jest jego sprzedaż z podziałem uzyskanej kwoty. Ma to najczęściej miejsce, gdy żaden z małżonków nie jest w stanie spłacić drugiego.
Podsumowując, podział majątku wspólnego małżonków możliwy jest już w wyroku rozwodowym, jednakże tylko w sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami nie istnieją konflikty na tle finansowym, a tym samym, gdy podział ten nie spowoduje przedłużenia postępowania o rozwód. Jest to również o tyle korzystne, że nie pociąga za sobą konieczności ponoszenia przez strony wyższych kosztów sprawy sądowej. W innym razie, istnieje również możliwość wszczęcia odrębnego postępowania sądowego o podział majątku wspólnego.
W każdym jednakże przypadku niezwykle istotne jest podjęcie odpowiednich decyzji co do wszelkich kwestii związanych z podziałem majątku wspólnego. Pozwoli to uniknąć zbędnych emocji, dodatkowych kosztów oraz mogącego trwać nawet kilka lat postępowania przed sądem.
W celu skorzystania z fachowej pomocy prawnej, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią (zakładka KONTAKT).
