Dobra osobiste są to chronione prawem dobra niemajątkowe przysługujące każdemu człowiekowi (osobie fizycznej), a także osobom prawnym i jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. Przyjmuje się, że są to pewne ogólnospołecznie uznane wartości, które dotyczą integralności cielesnej i psychicznej człowieka. Wartości te są na tyle istotne, że podlegają ochronie prawnej na podstawie m.in. przepisów kodeksu cywilnego (art. 23 k.c. i kolejne).
Przykładami dóbr osobistych są przede wszystkim: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.
Powyższy katalog dóbr osobistych jest otwarty, tzn. zaliczają się do niego nie tylko te wartości wymienione w kodeksie cywilnym, ale także każde inne dobra, które można zakwalifikować jako dobra osobiste, w tym np. sfery życia psychicznego, życie rodzinne, życie prywatne, w tym intymne, kult pamięci osoby zmarłej, czy poczucie przynależności do określonej płci.
Ochrona dóbr osobistych
Dobra osobiste pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym, bezprawnym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W przypadku naruszenia dobra osobistego, osoba ta może także żądać, aby osoba, która naruszyła jego dobro, usunęła skutki tego naruszenia, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Osoba, która poniosła szkodę majątkową na skutek naruszenia jej dóbr osobistych (np. bezprawnego wejścia do mieszkania lub pogorszenia stanu zdrowia) może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (tj. poprzez zapłatę odszkodowania, zadośćuczynienia). Ponadto, osoba, która doznała jednocześnie krzywdy, czyli negatywnych odczuć psychicznych, może żądać zapłaty odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez nią cel społeczny.
Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych
Kwota przyznawana tytułem zadośćuczynienia ma naprawić krzywdę, jakiej doznała osoba, której dobra osobiste zostały naruszone (złagodzić cierpienia psychiczne i fizyczne wynikłe z tego naruszenia).
Wysokość zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych
W każdym przypadku to sąd indywidualnie ocenia, jaka kwota będzie odpowiednia dla zrekompensowania poszkodowanemu skutków naruszenia jego dóbr osobistych. Przy ustalaniu tej kwoty bierze pod uwagę przede wszystkim: rodzaj naruszonego dobra, charakter naruszenia, trwałość skutków naruszenia i stopień ich uciążliwości, czas trwania negatywnych doznań osoby, której dobra zostały naruszone (rozmiar krzywdy, cierpienia), stopień zawinienia sprawcy, ewentualną korzyść, jaką naruszyciel uzyskał w związku z naruszeniem itp.
Ponieważ jednak udowodnienie, iż określone dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone ciąży na osobie pokrzywdzonej, szczególnie istotne jest, aby jeszcze przed wszczęciem postępowania w sądzie odpowiednio przygotować swoją argumentację, twierdzenia i dowody w sprawie. Od tego bowiem zależą dalsze rozstrzygnięcia sądu.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w przypadku dochodzenia zadośćuczynienia/odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią (zakładka KONTAKT).
