Czy nieletni ponosi odpowiedzialność karną? Nieletni syn/córka popełnił/a przestępstwo – co mu/jej grozi? Jaka kara dla nieletniego? Czy nieletni może trafić do więzienia? Od kiedy nieletni ponosi odpowiedzialność karną?
Są to typowe pytania, które zadają rodzice niepełnoletnich dzieci, które dopuściły się zatargu z prawem.
Często są to także dzieci (np. 13-letnie), które, namówione przez rówieśników albo nie do końca świadome konsekwencji swojej zabawy, mogą mieć problemy z prawem. To zaś wiąże się z nieprzyjemną procedurą, w której udział może brać Policja, sąd.
Nieletni – tzn. ile lat?
Nieletni jest to osoba, która w momencie popełnienia danego czynu zabronionego nie ukończyła 17 lat. Małoletni to natomiast ten, kto miał podczas popełniania tego czynu mniej niż 18 lat.
Czy nieletni odpowiada jak dorosły – na podstawie kodeksu karnego?
Na podstawie kodeksu karnego odpowiedzialności karnej podlegają osoby, które w momencie dokonania danego czynu miały już ukończone 17 lat. Te osoby, które jednak ukończyły lat 17, natomiast nie osiągnęły jeszcze 18 lat, są traktowane przez Kodeks karny nieco inaczej.
Co do zasady więc, dziecko, które nie ukończyło 17 lat nie będzie ponosić „standardowej” kary za przypisane mu przestępstwo. Głównym celem działań podejmowanych w przypadku takich osób jest bowiem ich wychowanie.
Wyjątkiem są sytuacje, kiedy taka osoba dokona zbrodni lub inne środki resocjalizacji okażą się nieskuteczne. Wtedy nie stosuje się wobec niej łagodniejszych środków. W takim przypadku odpowiada ona za swoje czyny tak jak dorosły, jednakże nie stosuje się kary najsurowszej, czyli dożywotniego pozbawienia wolności.
Jaka kara wobec nieletniego?
Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym. Ich katalog jest bardzo szeroki i należy do uznania sędziego.
Przykłady środków wychowawczych:
– upomnienie,
– zobowiązanie do określonego postępowania, zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,
– nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,
– nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego,
– nadzór kuratora,
– skierowanie do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,
– zakaz prowadzenia pojazdów,
– przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,
– umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w młodzieżowym ośrodku socjoterapii,
– umieszczenie w zakładzie poprawczym.
Co istotne, środki te mogą być stosowane także łącznie – w zależności od decyzji sądu.
Jaki sąd orzeka w sprawach nieletnich?
O popełnionych przestępstwach typowo rozstrzyga sąd karny. W przypadku nieletnich sprawa trafia jednak do sądu rodzinnego.
Prawa strony przysługują zarówno nieletniemu, jak i jego rodzicom/opiekunom prawnym.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach nieletnich, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią (zakładka KONTAKT).
